3.Sınıf Rehberlik Etkinlikleri
3.SINIF REHBERLİK ETKİNLİKLERİ
3. SINIF – 1.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: HEP BERABER KORUYALIM
Sınıf: 3.sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Başarı
Kazanım: Okul araç-gereçlerini korur. (Kazanım Numarası -17-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğretmen, aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimini başlatır.
Ĝ Evde kullandığınız eşyalar nelerdir?
Ĝ Bu eşyalara nasıl davranıyorsunuz?
Ĝ Bu eşyaları kim aldı?
Ĝ Ne kadar para verildi?
Ĝ Okulumuzda hangi eşyalar var? Okul araç gereçlerimiz neler? (İfade edilen
araç-gereçler tahtaya yazılır.)
Ĝ Her okulda bu araç-gereçler var mı?
Ĝ Bu araç-gereçleri kimler almıştır? Kimlerin parasıyla alınmıştır?
Ĝ Tahtaya yazılan araç-gereçlere nasıl davranıyorsunuz?
Ĝ Tahtaya yazılan araç gereçlerden biri olsaydınız, hangisi olmak isterdiniz?
Neden? Size nasıl davranılmasını isterdiniz?
Ĝ Okul araç-gereçlerini korumak neden önemlidir?
2. Okul araç-gereçlerini korumanın önemi ve gerekliliği vurgulanarak etkinlik
sonlandırılır.
Değerlendirme:
3. SINIF – 2.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: AYHAN İLE MELİH
Sınıf: 3.sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Başarı
Kazanım: Ders çalışma ile başarı arasındaki ilişkiyi açıklar. (Kazanım Numarası
-18-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–10, Form–11
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğretmen Form–10’i okur.
2. Öğrencilere Form–11 dağıtılır ve doldurmaları istenir.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Ayhan’ın başarısızlığının nedenleri nelerdir?
(Tahtanın yarısına başarısızlık nedenleri sıralanır ve öğretmenin eklemek
istedikleri varsa ekleme yapabilir.)
Ĝ Melih’in başarısının nedenleri nelerdir?
(Tahtanın diğer yarısına başarı nedenleri sıralanır ve öğretmenin eklemek
istedikleri varsa ekleme yapabilir.)
Ĝ Melih ve Ayhan’ın ders çalışma alışkanlıklarında ki farklılıklar nelerdir?
Ĝ Ders çalışma alışkanlıklarınızdan Melih veya Ayhan’ınkine benzeyenler var mı?
Nelerdir?
Ĝ Başarılı olduğunuz derslere nasıl çalışıyorsunuz?
Ĝ Ders çalışma ve başarı arasında nasıl bir ilişki vardır?
4. Ders çalışma ile başarı arasındaki ilişkinin önemi ve gerekliliği
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
FORM–10
ETKİLİ ÖĞRENME YOLLARI
ü Güdülenme ve hedefler belirleme
ü Zamanın iyi planlanması
ü Çalışma ortamının düzenlenmesi
ü Etkin dinleme ve not alma
ü Etkili ve hızlı okuma
ü Hafızayı güçlendirme
Güdülenme ve hedefler belirleme: Kişinin öğrenmeyi öğrenmesi, her şeyden evvel
ona güdülenmesi, onu istemesi ile başlar. Öncelikle kişi kendini tanımalı ve
daha sonra potansiyeli, kapasitesi dâhilinde “hedefler” oluşturmalıdır. Çünkü
Seneca’nın deyimi ile “Gidecek limanı olmayan gemiye hiçbir rüzgâr fayda etmez”.
Hedefi, amacı olmayan bir kişiyi de hiç bir şey motive edemez. Bireyi motive
eden, güdüleyen hedeflerdir. Çünkü onlar başarı için mihenk taşlarıdır. Hedefler
ilerlemeyi, takip etmeyi ve kişinin bulunduğu aşamada ne denli becerili olduğunu
anlamasını sağlarlar.
Belirlenen hedefler bazı özelliklere sahip olmalıdır. İlk olarak hedeflerin
kişiyi motive edebilmesi için onların sürekli göz önünde tutulması gerekir.
İkinci olarak ta sağlıklı hedefler geliştirilmelidir. Belirlenen hedefler
kişinin kapasitesine ve değerlerine uygun olmalıdır. Aynı zamanda bireyin içinde
bulunduğu çevrenin ve toplumun değerleri ile ve öncelikleri ile tutarlı
olmalıdır. Bir diğer özellik de hedeflerin ölçülebilir olmasıdır. Böylece kişi
amacına ne derece ulaştığını görebilir. Son olarak da belirlenen hedefler, çok
kolay ve çok zor olmamalıdır.
Zamanı Planlama: Başarılı olmak için çok çalışmak değil, etkili çalışmak
gerekir. Etkili çalışmak ise zamanı belirlenmiş hedefler doğrultusunda
planlanmaktadır. Zamanı planlama ve verimli kullanma da her şeyden önce kişinin
kendi zamanı kullanma açısından gözlemesi, önceliklerini ve yapmak zorunda
olduklarını belirlemesi ile başlar. Öncelikler belirlendikten sonra, ikinci
aşamada zaman analiz edilmeli ve planlanmalıdır.
Çalışma Ortamının Düzenlenmesi: Zamanı düzenlemek kadar, çalışma ortamının
düzenlenmesi de çalışma verimini etkiler. İyi bir çalışma ortamı şu özelliklere
sahip olmalıdır.
ü Çalışma ortamı öğrencinin dikkatini dağıtacak poster, müzik, gürültü gibi
etkenlerden arındırılmış olmalıdır.
ü İyi havalandırılmış uygun ısıda ve yeterince aydınlık olmalıdır.
ü Çalışma masası öğrenciye uygun ebat ve yükseklikte olmalıdır.
Etkin Dinleme ve Not Alma: İyi not tutmada yapılacak ilk iş, dinleme
becerilerini geliştirmektir. Ortalama olarak bir yetişkin uyanık olduğu
saatlerin % 31’ini dinleme,
%7 ‘sini yazma, % 11’ini okuma, % 21’ini konuşma ile harcar. Bu yüzden
iletişimde ve derslerde dinleme çok önemlidir. Dinleme becerisinin
geliştirilmesi gerekir. Aşağıdaki yollar dinleme becerisini geliştirmede
kullanılabilir.
ü Dinlemeyi okumak gibi görün. Kişi okurken, sadece kelimelere dikkat etmez,
okuduğunu anlamaya, parçadaki fikirleri görmeye çalışır. Aynı şekilde dinleme de
sadece kelimeleri duymak değildir. Dinlerken de, fikirler üzerinde odaklanmak,
konunun önemini değerlendirmek ve detayların ana fikirle ilişkilendirilmesi
gerekir.
ü Asıl konuşma konusu üzerinde odaklaşın. Konuşmacının bireysel özelliklerine
takılmayın.
ü Olaylar üzerinde değil, fikirler üzerinde odaklaşın.
ü Konuşmacının açılış cümlelerine dikkat edin. Konuşmacı konunun önemini
belirtir ve önceki bazı konular ya da olaylarla bağlantı kurabilir. Dinleyici,
konuşmanın amacını anlamaya çalışmalıdır.
ü Konuşmanın hızından ve düşünme hızından kaynaklanan boşluğu doldurun. Bir
insan dakikada ortalama 125 kelime konuşur. Düşündüğü kelime ise dakikada 500’ün
üzerindedir. Etkili dinleme için, bu boşluğu konu üzerinde odaklaşarak doldurmak
gerekir. Söylenileni neyin takip edeceği tahmin edilebilir, verilen bilginin
nerelere uygulanabileceği düşünülebilir, önceki bilgilerle bütünleştirilmeye
çalışılabilir, karşılaştırmalar yapılabilir.
Aktif dinleme becerileri geliştirildikten sonra, not tutma daha kolay hale
gelir.
Bilindiği gibi not tutmanın birçok faydaları vardır. En önemlisi, öğrenmenin
temel şartı olan “aktif katılımı” sağlar. Böylece uyanık kalmak ve dikkati
öğrenilen konuya yoğunlaştırmak mümkün olur. İkinci olarak, unutmayı azaltır.
Çünkü öğrendiğimizin yaklaşık % 70’ini bir saat içinde, % 80’ini bir gün içinde
unuturuz. Bir diğer faydası da, zaman ve enerjiden tasarruf sağlamasıdır.
Tekrarlamak istediğimiz zaman, metnin bütününü okumak yerine, ana düşünceleri
ortaya koyan aldığımız kısa notları okumak yeterli olabilir. Bu da sınav öncesi
yaşanan kaygıyı azaltır.
Not tutma da üç unsuru içermelidir. Birincisi ve en önemlisi tutulan notlar
konuşmacının ana fikirlerini içermelidir. İkincisi, notlarda yeterince örnekler
ve ipuçları yer almalıdır. Böylece bir süre sonra da hatırlanabilir. Üçüncü
olarak da, tutulan notlar organize bir şekilde olmalıdır.
Konuşmacının ya da konuşmanın ana fikrini kolayca yakalamak için bazı
ipuçlarından faydalanılabilir.
ü Ses tonundaki değişme: Bazı konuşmacılar önemli noktaları vurgulamak
istediklerinde ses tonlarını değiştirirler.
ü Konuşma hızındaki değişme: Konuşmacılar önemli kavramları tartışmak
istediklerinde yavaşlayabilirler. Bazen de dikte ettirmek için
yavaşlayabilirler.
ü “Üç önemli sebep”, “dört anlamlı etken” ve bunların ardından gelen
“birincisi”, “ikincisi”, “diğer bir etki”, “son olarak” gibi sözcükler konunun
önemini vurgulayan ifadelerdir.
ü Tahtaya yazı yazma: Bazı konuşmacılar anahtar kelimeleri veya ana fikirleri
tahtaya yazarlar. Bu durumda eğer bir konuşmacı tahtayı kullanıyorsa kesinlikle
emin olun o konu çok önemlidir.
ü Görsel, işitsel araçların kullanılması: Yine aynı şekilde konuşmacı bazı
şeyleri anlatırken tepegöz, slâyt veya video gibi araçlar kullanıyorsa bu
konunun kesinlikle önemli olduğunun işaretidir.
ü Doğrudan hatırlama: Bazen de konuşmacılar bir kavram veya düşüncenin önemli
olduğunu açıkça belirtir, “akılda tutulması gereken önemli bir nokta…”, “bunu
unutmayın” gibi.
ü Sözel olmayan ipuçları: Birçok konuşmacı sözel olmayan davranışlarla da önemli
noktaları belirtir. Bazı jestler kullanır, bazıları masaya hafifçe vurur,
bazılarının yüz ifadelerinde değişmeler olur.
ü Bunlardan başka not tutarken kişi kendi kelimelerini kullanmalıdır.
Anlatılanlar, organize edilerek yazılmalı, gerektiğinde numaralama sistemine
başvurulmalıdır. Öğrenci notları düzenli ve anlaşılır tutulmalıdır. Not tutarken
kısaltmalar kullanılmalıdır.
Etkili ve Hızlı Okuma: Okulda, başarıyı etkileyen en önemli etkenlerden biri de
“hızlı ve etkili okuma”dır. Hızlı okumanın yavaş okumaya göre daha fazla
hatırlamayı sağladığı kabul edilir. Çünkü yavaş okurken dikkat daha kolay başka
yerlere kayabilir ve zihinsel bağlantı zayıflar. Etkili ve hızlı okuma için
aşağıdaki ilkeler göz önüne alınmalıdır.
1. Bilindiği gibi, bir kitabın içerdiği konuları anlamak için önce “içindekiler”
sayfası okunmalıdır.
2. Bir kitabın ya da bir yazının giriş ve sonuç bölümleri mutlaka okunmalıdır.
3. Bir bölümün veya bir yazının ilk ve son paragrafları üzerinde dikkatle
durulmalıdır. Çoğu zaman ana fikir bu paragraflardadır.
4. Önemli görülen kısımlar fosforlu renkli kalemlerle işaretlenmelidir.
5. Metnin içindeki tablo, grafik, şekil vb. materyal dikkatle incelenmelidir.
Etkin okumada en yaygın bilinen yöntemlerden biri de İSOAT yöntemidir. Bu yöntem
kitaptan okuyarak öğrenmeyi kolaylaştıran ve sınav başarısını artıran bir
yöntemdir. İSOAT yöntemi ile okuma beş basamaktan oluşur:
1. İNCELE: Bölüm ya da kitap içinde neler olduğu konusunda bir fikir edinmek
için ana başlıklar, alt başlıklar, şekil, resim ve grafikler, giriş ve sonuç
bölümlerine hızla (üç, dört dakikada) göz gezdirin.
2. SOR: Göz atma aşamasında konu ile ilgili sorular oluşturun. Neleri öğrenmeyi
bekliyorsunuz? “Ne, nerede, nasıl?” soruları oluşturun ve bunları bir kâğıda
yazıp, göz önünde tutun.
3. OKU: Kafanızda oluşan genel fikre ve çıkardığınız sonuçlara göre metni
okumaya başlayın. Soruların cevabı olan kısımların yanına işaret koyun. Tanım,
benzerlik, farklılık belirten kısımları ve önemli yerleri işaretleyin. Ana fikri
belirleyin ve not alın.
4. ANLAT: Kitabı kapatarak, gerekiyorsa notlarınıza bakarak yüksek sesle
anlatın. Önce sorulara bakın, cevaplarını verin, önemli kısımları açıklayın.
5. TEST ET: Metne ya da notlara bakmadan konuyu kısaca ( dört, beş dakika)
tekrarlayın, öğrenip öğrenmediğinizi test edin.
Yöntemin başarısı için sistemli olarak uygulanması gerekir. Bu takdirde,
çalışmaya ayırdığınız sürenin giderek kısaldığını göreceksiniz.
Sonuç olarak, öğrenmeyi öğrenmek ve sonuçta da başarılı olmak için;
ü Öncelikle kendinizi gözlemleyin, tanıyın ve kendinize güvenin ve
başaracağınıza inanın.
ü Daha sonra, “kendinizin olan” kısa ve uzun vadeli gerçekçi hedefler
belirleyin.
ü Etkin öğrenme yöntemlerini kullanın.
ü Öğrendiklerinizi ilk 24 saat içinde kısa bir göz atma ile pekiştirin.
ü Aralıklı tekrarlar yaparak (haftalık, aylık) hafızanızı kuvvetlendirin (MEB,
a. 2004).
FORM–11
Ayhan Başarısız Bir Öğrencidir.
Sizce başarısız olma nedenleri nelerdir? Melih Başarılı Bir Öğrencidir.
Sizce başarılı olma nedenleri nelerdir?
3. SINIF – 3.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: ZAMAN
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Başarı
Kazanım: Zamanı etkili biçimde kullanmanın önemini açıklar. (Kazanım Numarası
-19-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Aşağıdaki atasözleri ve deyimler tahtaya yazılır ve anlamları açıklanır.
Bu günün işini yarına bırakma. Leyleğin ömrü laklak ile geçer.
Vakit nakittir. Demir tavında dövülür.
Üşenme erteleme vazgeçme Çalışanın işi biter, işsizin günü gider.
Erken kalkan yol alır. Tembelin işi bitmez yaz gelse bile kışı bitmez.
Aba vakti aba, yaba vakti yaba
2. Öğrencilerin çoğunluğunun seçtiği 2 tane atasözü veya deyim zamanı etkin
kullanmayla ilişkilendirilerek gönüllü öğrenciler tarafından canlandırılır.
3. Canlandırmalar tamamlandıktan sonra aşağıdakilere benzer sorularla grup
etkileşimi devam eder.
Ĝ Zamanı etkili kullanmazsak neler olur?
Ĝ Zamanı etkili kullanırsak neler olur?
Ĝ Zamanı etkili kullandığınızı düşünüyor musunuz?
Ĝ Kendinizle ilgili yeni şeyler fark ettiniz mi?
4. Zamanı etkili biçimde kullanmanın önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
3. SINIF – 4.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: SORUMLULUK SAHİBİYİM
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Okula ve Çevreye Uyum
Kazanım: Sorumluluklarını yerine getirmemenin sonuçlarını fark eder. (Kazanım
Numarası -8-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğretmen öğrencilere “evde, sokakta ve okulda yerine getirmeniz gereken
sorumluluklarınız nelerdir?” sorusunu yönelterek grup etkileşimini başlatır.
2. Öğrenciler tarafından belirlenen sorumluluklar tahtaya yazılır.
3. Öğretmen, belirlenen sorumluklar yerine getirilmezse neler olabileceğini
öğrencilere sorar ve cevaplamalarını ister.
Örnek:* Ödevlerimi yapmazsam……………………………………………olur.
* Ders araç gereçlerimi yanımda bulundurmazsam…………....…olur.
* Okula zamanında gelmezsem…………………………..………...olur.
* Yatağımı toplamazsam………..…………………………..……....olur.
* Küçük kardeşimin bakımına yardımcı olmazsam…………….…olur.
* Sofra kurulmasına yardım etmezsem………………………….…olur.
* Sokağımızı temiz tutmazsam……………………………………...olur.
* Çocuk bahçesindeki salıncaklara zarar verirsem……………….olur.
* Sokaktaki ağaçlara zarar verirsem…………………………...…..olur.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Sorumluluklarınız arasında yerine getirmedikleriniz var mı? Hangileri? Niçin?
Ĝ Sorumluluklarınızı yerine getirmediğinizde sonuçlar neler olabilir?
5. Sorumlulukları yerine getirmenin önemi ve gerekliliği vurgulanarak etkinlik
sonlandırılır.
Değerlendirme:
3. SINIF – 5.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: İŞTE BEN
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Kendini Kabul
Kazanım: Güçlü ve zayıf yönlerini fark eder.(Kazanım Numarası -68-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Çizgisiz kâğıt, boya kalemleri, makas
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilerden makas, boyalı kalem, çizgisiz kâğıt kullanarak bir papatya
hazırlamaları, papatyanın ortasına kendi ismini, papatyanın yapraklarının ön
yüzüne güçlü, arka yüzüne de zayıf yönlerini yazmaları istenir.
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Güçlü yanlarınızı belirlerken zorlandınız mı? Neden?
Ĝ Zayıf yanlarınızı belirlerken zorlandınız mı? Neden?
Ĝ Arkadaşlarınızla ortak olan ve olmayan özellikleriniz neler?
Ĝ Güçlü ve zayıf yönlerinizi geliştirmek için neler yapabilirsiniz?
3. Güçlü ve zayıf yönlerini fark etmelerinin önemi vurgulanarak etkinlik
sonlandırılır.
NOT:Öğretmen, öğrencilere güçlü ve zayıf yönlerini ifade eden papatyayı “Eğitsel
ve Mesleki Planlama Dosyası”na koyarak, gelişimlerini takip edebileceklerini
belirtir.
Değerlendirme:
3. SINIF – 6.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: KİŞİSEL SINIRLARIM
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım: Kişisel sınırlarını korur. (Kazanım Numarası -100-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Bahçe
Sınıf Düzeni -
Araç-Gereç: Tebeşir
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
*Bu etkinlik özel bilgi ve deneyim gerektirdiği için okul rehber öğretmeni veya
RAM’lardan gelecek uzmanlar tarafından gerçekleştirilecektir. Bunun
sağlanamadığı ya da kalabalık okullarda rehber öğretmenin yetişemediği
durumlarda bu etkinlikler yerine öğrencilerin gelişim özellikleri ve
ihtiyaçları, okulun özellikleri göz önünde bulundurularak sınıf rehber öğretmeni
tarafından farklı etkinlikler yapılabilir ya da diğer etkinliklere daha geniş
yer verilebilir.
Süreç:
1. Öğrenciler bahçeye çıkarılır ve 2 gruba ayrılır.
2. Bir grup öğrenci kendi etrafına tebeşirle bir çember çizer. (Çemberin
büyüklüğü ya da küçüklüğü öğrencinin isteğine bağlı olmalıdır.)
3. Öğrencilere çizdikleri bu sınıra hiç kimseyi almamaları istenir.
Öğrencilere bu çemberin kişisel sınırları olduğu ve kişisel sınırların ne olduğu
kısaca anlatılır. Kişisel sınırlar ile ilgili bilgi verilirken, öğrencilerin
gelişim özellikleri, daha önce olumsuz bir yaşantıdan geçmiş olma ihtimalleri
vb. göz önünde bulundurulmalıdır.
4. Diğer gruba bu çemberin içine girmeye çalışmaları istenir. Çemberin içindeki
öğrencilere de çemberin içine kimseyi almamaları istenir.
5. 5 dakika sonra, gruplar yer değiştirir ve diğer gruptaki öğrenciler
çemberlerini çizer ve aynı uygulama devam eder.
6. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Çemberin içine girmeye çalışırken ne hissettiniz?
Ĝ Çemberinizi korurken ne hissettiniz?
Ĝ Günlük hayatta kişisel sınırlarınıza girmek isteyenler oldu mu? Neler
yaptınız?
Ĝ Kişisel sınırları korumak neden önemlidir?
7. Kişisel sınırlarını korumanın önemini vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
3. SINIF – 7.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: HEP BERABER
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım: Arkadaşları tarafından dışlandığında neler yapabileceğini fark eder.
(Kazanım Numarası 98)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
*Arkadaşları tarafından sürekli dışlanma sorunu yaşayan öğrenci fark edilirse
okul rehber öğretmeni, okul rehber öğretmeni yoksa RAM ile işbirliği yapılarak
öğrenciye destek hizmetleri sağlanmalıdır.
Süreç:
1. “Oyun da dışlanma” ya da “grup çalışmasında dışlanma” davranışını içeren bir
doğaçlama için sınıfta, gönüllü öğrencilerden oluşan 4–5 kişilik bir grup
oluşturulur ve canlandırma yapmaları istenir.
2. Canlandırmadaki dışlayan ve dışlanan öğrencilerin yer değiştirerek tekrar
canlandırma yapmaları istenir.
Eğer süre yeterli olursa iki canlandırmada yapılabilir.
5. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Doğaçlamada dışlanan öğrenci olarak neler hissettiniz?
Ĝ Dışlandığınızda ne tür tepkiler verdiniz?
Ĝ Doğaçlamada dışlayan öğrenci olarak neler hissettiniz?
Ĝ Dışlayan ve dışlanan arkadaşlarınızı izlerken neler hissettiniz?
Ĝ Dışlanan kişi olsaydınız nasıl tepkiler verirdiniz? Arkadaşlarınızın verdiği
tepkilerden en uygunu hangisi idi?
Ĝ Dışlama davranışında verilebilecek tepkiler neler? Sonuçları neler olabilir?
6. Arkadaşları tarafından dışlandığında baş etme yollarını kullanmanın önemi
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
3. SINIF - 8. ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: ALAY ETMEM
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım: Alay edilme durumlarında yapabileceklerini fark eder. (Kazanım Numarası
99)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–12
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN http://www.stammeringcentre.org adresinden
yararlanılmıştır.
*Arkadaşları tarafından sürekli alay edilme sorunu yaşayan öğrenci fark edilirse
okul rehber öğretmeni, okul rehber öğretmeni yoksa RAM ile işbirliği yapılarak
öğrenciye destek hizmetleri sağlanmalıdır.
Süreç:
1. Öğretmen, alay edilme durumlarında öğrencilerin yapabileceği bazı davranış
örneklerini tahtaya yazar.
ü Varsa okuldaki şikâyet kutusuna yaz.
ü Bir arkadaşına söyle.
ü Seninle alay eden arkadaşının annesine söyle.
ü Oradan uzaklaş.
ü Duymazlıktan gel.
ü Alay eden kişiye saldır.
ü Bağışla.
ü Anne, babana söyle.
ü Ağla.
ü Sen de alay et.
ü Başka birileri ile konuş.
ü Onunla aynı fikirde ol.
ü Arkadaşların ile ona tuzak kur.
ü Rehber öğretmen ya da sınıf öğretmeninden yardım iste.
ü Okul idaresine bildir.
Öğretmen, alay edilme durumlarında öğrencilerin yapabileceği davranış
örneklerini çoğaltabilir.
2. Öğrencilerden tahtada listelenen alay edilme durumlarında gösterebilecekleri
3 davranış örneğini bir kâğıda yazmaları istenir.
3. Öğretmen, öğrencilerle birlikte tartışarak, tahtadaki alay edilme
durumlarında yapabilecekleri davranış örneklerini, uygun olan ve uygun olmayan
şeklinde 2 gruba ayırır.
4. Öğrencilerden yazdıkları davranış örneklerinin hangi gruba girdiğini kontrol
etmeleri ve gönüllü öğrencilerin cevaplarını nedenleri ile birlikte sınıfla
paylaşmaları istenir.
5. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Sizinle alay eden oldu mu? Ne hissettiniz ve nasıl tepki verdiniz? Uygun tepki
vermek neden önemlidir?
Ĝ Tahtada listelenen alay edilme durumlarında gösterilebilecek bazı davranış
örneklerinden hangilerini gösterdiniz?
Ĝ Bu davranış örneklerinden hangisi daha etkili oldu?
Ĝ Siz alay eden olsaydınız hangi davranış örneğinden daha çok etkilenirdiniz?
6. Alay edilme durumlarında yapabilecekleri vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Form–12 öğretmene bilgi amacıyla verilmiştir.
Değerlendirme:
FORM–12
İSİM TAKMA VE ALAY ETME
İsim takma ve alay etme küçük çocuklarda ve okul yıllarında çok yaygındır.
Birçok çocuk ve ergen alay etme ile baş etmek için etkili sosyal becerilerden ve
baş etme stratejilerinden yoksundur. Alay etme nedeniyle üzgün olduklarında ve
incindiklerinde bu durum diğerlerinin alay etmeye devam etmesi için
sinyallerdir, çünkü istedikleri tepkiye neden olmuşlardır. Yetişkinlerin
çocuklara alay etmeyi görmezden gelmesini söylemek gibi müdahale çalışmaları
genellikle işe yaramaz, çünkü kurbanlar incinene duygularını etkili biçimde
nasıl gizleyeceklerini bilemezler. Çocuklar aynı zamanda alay edilme ve isim
takma deneyimlerinden ne kadar acı çektiklerini yetişkinlerin anlamadığı
duygusunu yaşarlar. Ana babaların ve öğretmenlerin isim takma ve alay etmenin
olumsuz sonuçlarını engelleme ve baş etmede çocuğa yardım için müdahaleleri çok
önemlidir.
Öğretmenler İçin Stratejiler
Öğretmenlerin isim takılan ve alay edilen kurbanın yaşamı üzerinde
düşündüklerinden daha çok etkisi vardır. Eğer öğretmenler bu davranışı durdurmak
için girişimde bulunmayarak, alay etmenin devam etmesine izin verirlerse, alay
etmenin kabul edilebilir olduğu mesajını gönderebilir ve kurban durumundaki
öğrenci desteklenmemiş hissedebilir. Öğretmenin tüm çocukların kabul edilmiş
hissetmesi ve hiç birinin dışlanmamış olduğunu hissetmesine yardım etmeleri
gerekir.
• Öğretmen sınıf içerisinde nezaket ve övgü davranışlarını cesaretlendirmeli ve
alay etme davranışlarını kabul etmemelidir.
• Kurbanı desteklemek için okul psikolojik danışma ve rehberlik servisi ile
çalışmalı ve alay edilme eğilimi olan çocukların özel yeteneklerini ve güçlü
yanlarını vurgulamalıdır.
• Daha olumlu sosyal etkileşimi ilerletmeye yardım etmek ve uygun olmayan
davranışları değiştirmek için ana babalar ile yakından çalışmalıdır.
• İsim takma durumlarında ya da alay edildiğinde duygularını gizleme
etkinlikleri yapılır, rol oynama ile uygulama fırsatları sunulur (Levy, 2006).
3. SINIF – 9.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: DAVRANIŞLARIMIN ETKİLERİ
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım: Davranışlarının kendisini ve arkadaşlarını nasıl etkilediğini fark
eder. (Kazanım Numarası 97)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–13
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Form-13 öğrencilere dağıtılır ve doldurmaları istenir.
2. Gönüllü öğrenciler yazdıklarını sınıfla paylaşır.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Form-13’deki “Arkadaşıma Etkisi” sütununda ortak etkiler neler?
Ĝ Form-13’deki “Bana Etkisi” sütununda ortak etkiler neler?
Ĝ Davranışlarınızın arkadaşlarınıza etkileri konusunda öğrendiğiniz yeni şeyler
oldu mu? Neler?
Ĝ Davranışlarınızın kendinize etkileri konusunda öğrendiğiniz yeni şeyler oldu
mu? Neler?
4. Davranışlarının kendisini ve arkadaşlarını nasıl etkilediği vurgulanarak
etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
FORM-13
DAVRANIŞLARIM ARKADAŞIMA ETKİSİ BANA ETKİSİ
Arkadaşımı oyuna almazsam
Arkadaşıma bağırırsam
Arkadaşımla alay edersem
Arkadaşıma yardım edersem
Arkadaşımla eşyalarımı paylaşırsam
Arkadaşıma küsersem
Arkadaşımla kavga edersem
Arkadaşıma çelme takarsam
Arkadaşımı seversem
Arkadaşım hastayken onu ziyarete gidersem
Öğretmen bu davranış örneklerini çoğaltabilir.
3. SINIF – 10.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: *DİNLİYORUM
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım: İletişimde dinlemenin önemini fark eder. (Kazanım Numarası 101)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Senaryolar
Kaynak: *(Erkan, 2005)
Süreç:
1. Öğrencilere senaryo–1 okunur.
Senaryo 1:
Birsen o gün okula geldiğinde canı çok sıkkındı. Serviste bir arkadaşı ile kavga
etmişti. Sırasına oturduğunda yaşadığı olayı Mert’e anlatmaya başladı. Mert,
Birsen’in sözünü bitirmesini beklemeden, “Barışırsınız, boş ver.” Diyerek oradan
ayrıldı ve diğer arkadaşlarının yanına gitti.
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi başlatılır.
Ĝ Sizce Mert, Birsen’i dinledi mi?
Ĝ Sizce bu durumda Birsen ne hissetmiş olabilir?
Ĝ Bu davranış, Birsen ile Mert’in arkadaşlığını etkiler mi? Nasıl?
Ĝ Sizin de buna benzer yaşadığınız durumlar oldu mu? Neler hissettiniz?
Ĝ Siz Mert’in yerinde olsaydınız ne yapardınız?
3. Öğrencilere senaryo–2 okunur
Senaryo 2:
Birsen o gün okula geldiğinde canı çok sıkkındı. Serviste bir arkadaşı ile kavga
etmişti. Sırasına oturduğunda yaşadığı olayı Mert’e anlatmaya başladı. Mert,
Birsen’i sonuna kadar dikkatlice dinledi. Serviste olanları anlamak için sorular
sordu. “Duruma üzüldüğünü, ama onun kendini çok üzmemesini, arkadaşı ile bu konu
için konuşursa barışacaklarını” söyledi. Daha sonra beraber diğer arkadaşlarının
yanına gittiler.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Sizce Mert, Birsen’i dinledi mi?
Ĝ Sizce bu durumda Birsen ne hissetmiş olabilir?
Ĝ Bu davranış, Birsen ile Mert’in arkadaşlığını etkiler mi? Nasıl?
Ĝ Sizinde buna benzer yaşadığınız durumlar oldu mu? Neler hissettiniz?
Ĝ İletişimde dinlenmek önemli midir? Neden?
Ĝ Karşımızdakini dinlemezsek neler olur?
Ĝ Karşımızdakini dinlersek neler olur?
5. İletişimde dinlemenin önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
3. SINIF – 11.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: İLGİLERİM
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Kendini Kabul
Kazanım: İlgilerini fark eder. (Kazanım Numarası 67)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form-14
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
İlgi, belli faaliyetlere isteyerek yönelme bu faaliyetleri kısıtlayıcı koşullar
altında bile başka faaliyetlere tercih etme ve bu faaliyetleri yaparken
yorgunluk yerine dinlenmişlik, bıkkınlık yerine devam etme isteği duyma
durumlarında, varlığına hükmettiğimiz bir iç uyarıcı olarak düşünülebilir
(Kuzgun, 2000). (Tanım öğretmene bilgi amaçlı verilmiştir.)
Bir hafta önceden öğretmen Form–14 deki etkinlikleri tahtaya yazarak
öğrencilerden, içlerinden yapmaktan hoşlandıkları bir etkinliği seçmelerini
ister. Bu etkinlikle ilgili yapılan çalışmalar1 hafta sonra sınıfa getirilir
(Örneğin, enstrüman çalışıyorsa enstrümanını, beslediği bir hayvan varsa
hayvanını, yetiştirdiği bir bitki varsa bitkiyi, yaptığı bir maket varsa maketi,
yazdığı masal-şiir, yaptığı resimler varsa resim vb. ürünlerini sınıfa
getirebilir.
1. Gönüllü öğrenciler getirdikleri etkinlik çalışmalarını sınıfta arkadaşları
ile paylaşır.
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Seçtiğiniz etkinliğin dışında, yapmaktan hoşlandığınız, ilgilendiğiniz başka
etkinlikler var mı? Neler?
Ĝ Arkadaşlarınız etkinliklerini paylaşırken, sizinde ilginizi çeken ve yapmak
istediğiniz etkinler oldu mu? Neler?
Ĝ Kendinizle ilgili yeni bir şeyler öğrendiniz mi? Neler?
3. İlgilerini fark etmenin önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
FORM–14
Proje Geliştirmek
Gönüllü Çalışmalara Katılmak (Yardıma İhtiyacı olanlar için yapılan çalışmalara
katılmak vb.)
Resim Yapmak
Müzik Dinlemek
Enstrüman Çalmak
Spor Yapmak
Kitap Okumak
TV Seyretmek
Sinema/Tiyatroya Gitmek
Koleksiyon Yapmak
Hayvan Beslemek
Çiçek Yetiştirmek
Maket Yapmak
El Sanatları ile Uğraşmak
Zekâ Oyunları Oynamak (Satranç vb.)
Bilgisayarla İlgilenmek
Şiir, Masal vb. Yazmak
Öğretmen isterse etkinlik listesini çoğaltabilir.
3. SINIF – 12.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: SERBEST ZAMANIM VE İLGİLERİM
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Başarı
Kazanım: Serbest zamanını ilgileri doğrultusunda değerlendirir. (Kazanım
Numarası 20)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
*Serbest zamanın ilgiler doğrultusunda bireysel olarak (resim yapma, şiir yazma,
maket yapma vb.) ya da sosyal etkinlikler içerdiğinde (halk oyunları, spor
takımları) değerlendirilebileceği vurgulanmalıdır.
Süreç:
1. Öğrencilere uyku, beslenme, temizlik, okulda geçen zaman vb. zorunlu
yapılması gerekenlerin dışında zamanı nasıl geçirdikleri, neler yaptıkları
sorulur. Hafta içi ve hafta sonu zamanı nasıl geçirdiklerini ve neler
yaptıklarını, defterlerine listelemeleri istenir.
2. Gönüllü öğrencilerden yazdıklarını sınıfla paylaşmaları istenir.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Uyku, beslenme, temizlik, okulda geçen zaman vb. zorunlu yapılması
gerekenlerin dışında, kalan serbest zamanlarınızı neler yaparak
değerlendirebilirsiniz?
Ĝ Serbest zamanınızı değerlendirirken neleri göz önünde bulunduruyorsunuz?
Ĝ Serbest zamanlarınızı değerlendirmek size ne kazandırır?
Ĝ İlgileriniz doğrultusunda serbest zaman etkinliklerinden neler yaparsınız?
(3. sınıfın 11. etkinliğindeki Form–1 den faydalanılabilir.)
4. Serbest zamanlarını ilgileri doğrultusunda değerlendirmenin önemi
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
3. SINIF – 13.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: DOĞA VE ÇEVRE KONUŞUYOR
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Aile ve Toplum
Kazanım: Doğayı ve çevreyi korumaya karşı duyarlı olur. (Kazanım Numarası 146)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Serdar ERKAN
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğretmen tahtaya çevrede ve doğada bulunan varlıkları listeler. (Örnek;
deniz, hava, su, nehir, göl, sokak, kuş, ağaç vb.)
2. Gönüllü öğrenciler bu varlıkların rolüne girerek, insanlardan neler
beklediğini ifade eder.
ÖRNEK:Ben bir havayım, insanlardan beni kirletmemelerini istiyorum.
Ben bir ağacım, insanlardan beni korumalarını istiyorum.
Ben bir sokağım, insanlardan beni temiz tutmalarını istiyorum.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Varlıkları canlandırırken neler hissettiniz?
Ĝ Sağlıklı, temiz bir çevre ve doğa için üzerinize düşen görevler var mı? Neler?
Ĝ Nasıl bir doğa ve çevrede yaşamak isterdiniz?
4. Doğaya ve çevreye karşı duyarlı olmanın önemi vurgulanarak etkinlik
sonlandırılır.
NOT:Öğrenciler gazete, dergilerden doğa ve çevre ile ilgili haberler toplayıp,
sınıf gazetesi veya sınıf panosunda doğa köşesi hazırlayabilirler.
Değerlendirme:
3. SINIF – 14.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: MESLEKLER KONUŞUYOR
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel ve Mesleki Gelişim
Kazanım: Çeşitli mesleklerde çalışanların yaptıkları işlerden örnekler verir.
(Kazanım Numarası 179)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
Bir hafta önceki Rehberlik Saati’nde öğretmen gruplara, kendi seçtikleri
mesleklerle ilgili araştırma yapıp hazırlıklı gelmelerini ister.
1. Öğrenciler 3-4’erli gruplara ayrılır.
2. Her gruba kendi seçtikleri bir mesleği tanıtmaları istenir.
3. Her grup seçtikleri mesleği canlandırır.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Meslek nedir? İş nedir?
Ĝ Neden bu mesleği tanıtmak istediniz?
Ĝ Meslekleri canlandırırken ne hissettiniz?
Ĝ Meslekleri canlandırırken en çok hangi işin zor olduğunu düşündünüz?
Ĝ Sınıfta tanıtılan bu işlerden hangisini yapmak istersiniz? Neden?
Ĝ Sınıfta tanıtılan bu mesleklerden hangisini yapmak istersiniz? Neden?
5. Çeşitli meslekleri tanımanın önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
3. SINIF – 15.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: MESLEKLER
Sınıf: 3. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel ve Mesleki Gelişim
Kazanım: Mesleklerin birbirine benzer ve birbirinden farklı özelliklerinin
olduğunu açıklar. (Kazanım Numarası 178)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form-15
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Form–15 öğrencilere dağıtılır ve soruları cevaplamaları istenir.
2. Form-15’deki meslekler tahtaya yazılır.
3. Gönüllü öğrenciler cevaplarını sınıfla paylaşır.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Ĝ Form-15’deki mesleklerin birbirleri ile benzer özellikleri var mı? Varsa
neler?
Ĝ Form-15’deki mesleklerin birbirlerinden farklı özellikleri var mı? Varsa
neler?
Ĝ Bu mesleklerle benzer özellik gösteren başka meslekler var mı? Varsa neler?
Ĝ Bu mesleklerle farklı özellik gösteren başka meslekler var mı? Varsa neler?
5. Mesleklerin birbirine benzer ve birbirinden farklı özelliklerinin olabileceği
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
FORM–15
DOKTOR
ÖĞRETMEN
ESNAF
AVUKAT
Ne iş yapar?
Kimlere hizmet ediyor?
İşini yaparken kullandığı araç-gereçler neler?
Nerede çalışıyor?
Geliri yaklaşık ne kadar?
Özel bir kıyafeti var mı?
İşinin yaparken nasıl davranması gerekiyor?
Nasıl bir eğitim alması gerekiyor?
Ne iş yapar?
Kimlere hizmet ediyor?
İşini yaparken kullandığı araç-gereçler neler?
Nerede çalışıyor?
Geliri yaklaşık ne kadar?
Özel bir kıyafeti var mı?
İşinin yaparken nasıl davranması gerekiyor?
Nasıl bir eğitim alması gerekiyor?
Ne iş yapar?
Kimlere hizmet ediyor?
İşini yaparken kullandığı araç-gereçler neler?
Nerede çalışıyor?
Geliri yaklaşık ne kadar?
Özel bir kıyafeti var mı?
İşinin yaparken nasıl davranması gerekiyor?
Nasıl bir eğitim alması gerekiyor?
Ne iş yapar?
Kimlere hizmet ediyor?
İşini yaparken kullandığı araç-gereçler neler?
Nerede çalışıyor?
Geliri yaklaşık ne kadar?
Özel bir kıyafeti var mı?
İşinin yaparken nasıl davranması gerekiyor?
Nasıl bir eğitim alması gerekiyor?
Öğretmen isterse mesleklerin sayısını çoğaltabilir.
