EĞİTİCİ BİLGİ

SOSYAL BİLGİLER ÖĞRENİYORUM

Neden Oldu: Dünya Üzerinde Bir çok olay meydana gelmektedir. Bu olayları bilmek ve anlaya bilmek için, tek taraflı değilde yargılayan bir düşünce yapısına sahip olmak gerekir. Hiçbir zaman bir olayın oluş ve sonucu tek taraflı değildir.
Yakın çevremizdeki bir örneğe bakarsak bir olayın çok boyutlu olduğunu fark ederiz. Çünkü olaylardan farklı kişiler farklı şekillerde etkilenmektedir. Etkileniş biçimlerinin nedenleri ve sonuçları farklıdır.

OLGU: Herkes tarafından kabul edilen, kanıtlanabilir, değiştirilmeyen Bilgilerdir.
ÖRNEK: M. Kemal Atatürk 19 Mayıs 1919 da samsuna çıkarak milli mücadeleyi başlattı.
Ankara Türkiye’nin başkentidir.
Görüş: Kişiden kişiye değişen kişilerin düşüncelerini yansıtan kimine göre doğru kimin göre yanlış bilgilerdir.
Örnek: Türkiye’nin en sevilen takımı Beşiktaş’tır.
İlköğretimde en sevilen ders İngilizcedir.
Not: Bence, bana göre, mutlaka, kesinlikle gibi ifadeler görüş bildiren ifadelerdir.

OLGUDAN GENELLEME
Herkesin bildiği ve kabul ettiği bilgilere olgu denir. Gir olgunun genelleştirilmesi için tümevarım ve tümdengelim kavramlarını bilmek gerekir.
Tümevarım: Parçadan bütüne varmaktır. Yani küçük olgu ve olaylardan asıl konuya, öze ulaşmaktır.
Tümdengelim: bütünden parçaya varmaktır.

BİLİMSEL ARAŞTIRMA YAPIYORUM

Bilimsel araştırmalar yapılırken takip edilmesi gereken yöntemler vardır. Bunlar.
1. ilkönce konu, sorun tespit edilerek gözlem yapılır.
2. Gözlemlerimiz sonucunda ortaya bir hipotez sunma.
Hipotez: problem için geçici çözüm yolu bulma, açıklama yapma, varsayım ileri sürme demektir.
3. Sunduğumuz hipotezi test etme, değerlendirmektir. Test ettiğimiz hipotezden sonuç çıkarmak gerekir.

NOT: Yapılan Araştırmalarımızda eğer başka kaynaklardan alıntı yapılmışsa dipnot ve kaynakça belirtmeliyiz. Dipnot ve kaynakça göstermeden başkalarının bilgilerinin kullanılması bilimsellikle bağdaşmaz bu durum bilgi hırsızlığına girer. Araştırmalarımızda resimlerde kullanabiliriz.

ÖRNEK: Çöp Sorununu Çözelim Sosyal Bilgiler–Sosyal Bilgiler Öğreniyorum
Bilimsel Araştırma Basamakları
AMAÇ: Bu etkinlikte öğrenciler, çevre kirliliğiyle ilgili olarak çöp sorununu bilimsel araştırma basamaklarını kullanarak inceleyecek ve buna çözüm yolları önereceksiniz.
Problem belirleme: Çöpler çevre kirliliğine neden olur mu?
Gözlem: Okulumuzun bahçesinde çöpler var.
Hipotez: Çöpler çevre kirliliğinin bir nedenidir (değildir).
Hipotezi test etme: Çöpleri sınıflandırıp geri dönüşüme kazandırarak çevre kirliliğini azaltabiliriz.

Sonuç: Çöpleri sınıflandırmamıza ve geri dönüşüme kazandırmamıza rağmen çevre kirliliğine kesin bir çözüm bulamadık.

ÖRNEK: Sınıf Etkinliği 2 Televizyon Programları
–Sosyal Bilgiler Öğreniyorum - Bilimsel Araştırma Basamakları
AMAÇ: Bu etkinlikte öğrenciler, televizyon programlarını değerlendirecek, televizyonun bir eğitim aracı olarak da kullanabileceğini fark edecektir. Bu çalışmada, programları değerlendirirken bilimsel çalışma basamakları kullanılacak.
ARAÇ –GEREÇ : • Gazetelerden kesilen günlük televizyon programları ve programlar hakkında kısa özetler.
Soru: Yaptığımız bu etkinliği, bilimsel araştırma basamaklarına uygun olarak sıralayın.
Cevap:
Problem belirleme: Televizyondaki her program, insanlara yeni ve kullanılabilir bilgi sunar mı?
Gözlem: Televizyonda birçok program türü var.
Hipotez: Eğitici programlar, bize faydalı bilgiler sunar.
Hipotezi test etme: Belgesel ve haber gibi programlar, insanlara yeni ve kullanılabilir bilgiler veriyor.

Sonuç: Her belgesel ve haber programı doğru bilgi vermeyebilir

SORUN ÇÖZME
Bütün insanlar özgür ve eşit haklara sahip olarak doğarlar. Bu hak ve özgürlükler bir takım sorumluluklarda beraberinde getirir. İnsanların hak ve özgürlükleri diğer insanların özgürlük ve haklarını kısıtlamamalıdır. Yaşamda karşılaştığımız çeşitli sorunlarla mücadele ederken hareketlerimiz başka insanların hak ve özgürlüklerine zarar vermemelidir.
Eğer bir soruna çözüm getiriyorsak bu çözüm yolu, sorumlulukların ve özgürlüklerin temelinde olmalıdır.
Sorumluluk
Hak
Özgürlük
Kendi Çıkarlarımız için Başkalarının hakkını çiğnememeliyiz. Özgür olmak başkalarının hakkını çiğnemek değildir. Hiç kimse sınırsız ve kuralsız haklara sahip değildir.
Toplumsal yaşamda sadece kendimizi değil, çevremizdekiler de düşünmeliyiz. Bir işi yaparken, doğru olup olmadığını sonunun nereye varacağını tahmin etmek zorundadır.
Derslerimize çalışırken, araştırma yaparken ve insanlarla iletişim kurarken EMPATİ kurmalıyız.
EMPATİ: Kişinin kendini başkasının yerine koyarak, onun gibi düşünüp, hissetmeye çalışmasıdır.
İnsanların en temel hakkı yaşama hakkıdır. Bütün hakların temelinde yaşama hakkı vardır.

SOSYAL BİLGİLER OLMASAYDI
Sosyal Bilgiler Hayatımızın en büyük parçalarından birisidir.
Hem tarih hem de kültürel alanda bilgi ve becerilerimizin gelişmesinde sosyal bilgilerin önemi oldukça büyüktür.
SOSYAL BİLGİLERİN AMAÇLARI
* Sosyal bilgiler; topluma faydalı sorumlu birer vatandaş olmamızı sağlar.
* Yaşadığı çevresini yurdunu ve dünyamızın özelliklerini tanımamıza yardımcı olur.
* Türküye Cumhuriyetinin etkin bir vatandaşı olarak gelişmemize katkısı çok büyüktür.
* Haklarımızın neler olduğunu, herkesin yasalar önünde eşit olduğunu gerekçeleriyle söyler.
* Türk kültür ve tarihini oluşturan öğeleri kavrarız.
* Yakın çevresinin ekonomik değerlerini ve ulusal kaynakları tanır.
* Çevresinin ve yurdunun yönetim örgütlerini bilir.
* Günlük yaşamında haritadan yararlanma yollarını kavrar.
* Çevreyi koruma ve iyileştirme bilinci kazanır.
* Ulusuna, bayrağına, askerine, ordusuna ve insanlığa sevgi, saygı duygularını geliştirir.
* Sorumluluk alma, yardımlaşma ve beraber çalışmayı alışkanlık hâline getirir.
* Ailesine, ulusuna, vatanına, Atatürk devrim ve ilkelerine bağlı, özverili, iyi vatandaş olarak yetişir.
* Toplumdaki bireylerle sosyal ilişkiler kurar.

1.herkes tarafından kabul edilen, kolayca anlaşılabile değiştirilemeyen bilgilere …………………...denir.
2.ülkemizde bize vatandaşlık haklarını öğreten ……………………..……….dersidir.

3. Olguyu görüşten ayıran en büyük fark, herkesçe biliniyor ve kabul ediliyor olmasıdır. Buna göre aşağıdaki verilen yargılardan hangisi bir olguyu ifade eder.
A) Yarınlar bugünden güzel olacak
B) Van Gölü Türkiye’nin en büyük gölüdür.
C) Türkiye’ni en sevilen takımı Sakaryaspordur.
D) Bana göre futbol bir akıl oyunudur.

4. ……………………..İstanbul’dur. Yandaki boş olan yere aşağıdakilerden hangisi getirilirse bir görüş belirtilmiş olur.
A) Türkiyenin En büyük ili
B) Marmara bölgesinin in gelişmiş ili
C) Türkiye’de en çok göç alan il
D) Bence umutların diyarı
5. Aşağıdakilerden hangisi ‘tümevarım’ a örnek verilebilir.
A) Duyan, seven, ağlayan, düşüne tek varlık insandır.
B) Olcay öğretmen yılın öğretmeni seçildi
C) Bu kitabın oluşturulması için şu aşamalar gereklidir.

6. Aşağıdaki yargılardan olgu ve görüş olanları parantez içine yazınız
Artık Türk sinemasında yeni ve heyecanlı filmler yok. ( )
Bir kişinin malına ve canına kastetmek en kötü davranıştır.( )
7. Bir olguyu genelleştirebilmek için, öncelikle ne yapılması gerekir?
A) Olgunun kişinin görüşüne uyup uymadığı bilinmelidir.
B) Herkesçe kabul edilebilen ve etki alanı geniş olan
C) Sadece bir ülkenin insanlarının beğenip dikkatini çekmesi.
D) Olguyu genelleştirmek için uzun bir zamanın geçmesi
8. Aşağıdakilerden hangisi sosyal bilgiler dersinin bir özelliği olamaz?
a) Bireyi topluma kazandırmayı öğretir.
B) Kalıplaşmış, değişmeyen bilgileri öğretir.
C)Üzerinde yaşadığımız toprağın özelliklerini, tarihini öğretir.
D) Kültürel alanda bilgilenmemize yardımcı olur.

9. Aşağıdakilerden hangisi empatiye örnek olabilir?
A) Alperen sınıf kapısını hızla çarptı
B) Rana, Ayşenin üzüntüsünü yüreğinde hissediyordu
C) Fatih, Aydın’a çok kızdı.
D) Orhan, Ablası Şukufe’yi sevdiğini her yerde söylüyordu

10. Türkiye’de bulunan aşağıdaki kurumlardan hangisinin bir bilim yuvası olduğu söylenebilir?
A) Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi
B) Zirai Donatım Kurumu
C) Sosyal Sigortalar Kurumu
D) Toprak Mahsulleri Ofisi

11. Aşağıdakilerden hangisi kişiyi bilgiye ulaştıran bir araç değildir?
A) Kitap B) Telefon C) Bilgisayar D)Verimli topraklar

12. Hava kirliliği, doğal dengeyi bozacak herhangi bir maddenin
Atmosfere karışmasıyla meydana gelir. Bu maddeler gaz, katı ve sıvı
olsun havayı kirletici maddeler olarak bilinir. Bu kirleticilerin çoğu
havaya insan etkinliklerinin bir sonucu olarak bırakılır.
Yukarıda verilen paragrafa göre aşağıdakilerde hangisine ulaşılamaz?
A) Hava kirliliği doğal dengeyi bozmaktadır.
B) Havayı kirleten maddeler katı, sıvı, gaz olan kirleticilerdir.
C) İnsanlar havanın kirlenmesinde etkili değildir.
D) Atmosfere karışan zararlı maddeler havayı kirletir

13. .Avni’nin Türkçe öğretmeni her öğrencinin kendi evini tanıttığı bir
kompozisyon yazmasını söylemiştir. Avni’nin çeşitli olgu ve görüşleri
Yansıttığı kompozisyonu öğretmeni ve arkadaşları tarafından oldukça beğenilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi Avni’nin kompozisyonunda
yer alan olgu cümlelerinden biri değildir?
A)Evimiz üç katlı ve yeşil panjurludur.
B)Merdivenleri ahşap oymalı, duvarları sarı boyalıdır.
C)Her odasında ayrı huzur, ayrı bir neşe vardır.
D)Benim odamın penceresi sümbüllerle dolu bahçemize bakmaktadır

14. . Yeni bir cep telefonu almayı planlayan Gözde, babasıyla birlikte
yol üzerinde garantisiz, faturası olmayan, kaçak telefon satan bir satıcıdan istediği özelliklere sahip bir Telefon almıştır. Yeni bir telefona sahip olmaktan çok mut-lu olan Gözde, bir süre sonra telefonun kayıt dışı olduğu için kapatılacağını öğrenmiştir.
Bu durumda Gözde’nin yapmış olduğu hata aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yeni bir telefon almak istemesi
B) Telefon almaya babasıyla birlikte gitmesi
C) Teknolojik özellikleri fazla olan bir telefon alması
D) Garantisi olmayan, faturasız bir telefon almış olması





15. Aşağıdakilerden hangisi sosyal bilgiler dersinin inceleme alanına girmez?
A) 1. Dünya Savaşı’nda savaştığımız cepheler
B) Ülkemizde karasal iklimin etkili olduğu coğrafi bölgeler
C) Çevremizdeki sosyal yardım kuruluşları
D) Kemiklerin yapısında en fazla bulunan mineraller

16. Sosyal hayatta karşılaştığımız durumlar arasında bazen doğru ve yanlışı ayırt etmekte zorlanırız.
Buna göre, çevremizle ilişkilerimizin daha hoşgörülü, adil ve sağlıklı olması için öncelikle ne yapmalıyız.
A) Karşımıza çıkan olumsuzluklara rağmen empati kurarak çözüm getirmeliyiz
B) Hep başkalarının haklı olduğunu düşünmeliyiz
C) Doğru bildiğimizden vazgeçmemeliyiz
D) Herkesle çok samimi olmalıyız

17. Hipotez, henüz doğruluğu kanıtlanmamış varsayımdır.
Buna göre bir hipotez oluşturulduktan sonra ilk olarak aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?
A) Hipotez bilimsel araştırmanın sonu olduğu için öyle bırakılmalıdır
B) Deneyle destekleyici bilgi bulunmalıdır
C) O alanda uzman olan kişiye sorular sorulmalıdır
D) Hipoteze zıt olan diğer fikirler yalanlanmalıdır

18. Sosyal bilgiler dersi, yaşadığımız yeryüzüne, toplumu-muza, tarihimize bakışımızı olumlu yönde etkiler. Toplum, aile ve devlet değerlerine saygılı birer birey olmamızı sağlar. Bu bilgiden yola çıkarak sosyal bilgiler dersinin sağladığı yararlar arasında aşağıdakilerden yoktur?
A) Yaşadığımız ülkenin yer şekilleri hakkında bilgilenmemizisağlar.
B) geçmişimizi öğrenmemize katkıda bulunur.
C) Sosyal hayattaki tutum ve davranış kurallarını öğretir.
D) Güzel yazı ve kompozisyon yazmamızı sağlar.
19. Olgu : İspatlanabilir, herkes tarafından kabul edilir.
Görüş : Kişiden kişiye değişir, öznel bir yargı söz konusudur.
Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi bir görüş cümlesidir?
A) Yer çekimi kuvvetini Newton bulmuştur.
B) Cumhuriyet 29 Ekim 19232te ilan edilmiştir.
C) Müzik ruhun gıdasıdır.
D) Türkiye’nin üç tarafı denizlerle çevrilidir

20. Bir bilgiyi ortaya koymak için gözlem yapıp, olayları çözümleyip sonra ayrı ayrı olaylardan genellemeler yapmak aşağıdaki yöntem ve tekniklerden hangisine aittir?
A) Tümevarım B) Tümdengelim C) Empati D) Olgu
21. Aşağıdakilerden hangisi bilimsel araştırmanın amaçları arasında yer almaz?
A) Olaylar arasındaki ilişkileri anlamak.
B) Sorunlara çözümler bulmak
C) Bir durumun sonuçları hakkında tahminlerde bulunmak.
D) Problem olan şeyleri yok saymak.
22. Tüm insanlar tarafından kabul edilen, sürekli olagelen ortak bil-gi olguyu oluşturur. Buna göre Sevim Hoca’nın matematik der-sinde söylediklerinden hangisi olguya örnek niteliğindedir?
A) Matematik çok zevkli ve eğlencelidir.
B) Fizik ve astronomi bilimi matematikten yaralıdır.
C) Matematik kolay anlaşılabilen bir derstir.
D) Matematik çevremize farklı gözlerle bakmamızı sağlar
23. . Yanardağlarca püskürtülen kayaçlara magmatik denir. Bunların çoğu elmas, altın ve bakır gibi değerli mineraller içerir. Sürekli patlama tehlikesine karşın, yanardağların yamaçlarındaki verimli topraklar çoğu çiftçilerce kullanılmaktadır.
Yukarıdaki paragrafta anlatılanlar aşağıdakilerden hangisine uymaktadır?
A) Olgu B) Görüş C) Tümevarım D) Tümdengelim
24. Şifa bir hafta sonu arkadaşlarıyla gezerken yolda, küçük bir tezgah üzerinde çeşitli kitapların satıldığını görmüş ve fiyatını sormuştur. Kitap fiyatlarının uygun olduğunu düşünüp Türk Edebiyatı’nın önemli eselerinden birisini almıştır. Şifa kitabı okumaya başladıktan sonra kitabın en heyecanlı yerinde birkaç sayfanın eksik olduğunu görmüş.
Buna göre Şifa kitabi alırken neye dikkat etmelidir?
A) Kitabın ambalajlı olup olmadığına
B) Kitabın bandrolünün olup olmadığına
C) Kitabın fiyatının pahalı olmasına
D) Kitabı ailesiyle almaya

25. Okula yeni başlayan Orçun, önce fişleri, sonra kelimeleri, sonra heceleri öğrenmiş en son olarak da harflerin isimlerini öğrenip, okumayı sökmüştür.
Buna göre Orçun okumayı öğrenirken öğretmenleri hangi yolu takip etmiştir?
A) Tümdengelim B) Tümevarım C) Genelleme D) Empati
26. .Doğal yaşamı koruma örgütü, Antarktika ve çevresinde bulunan madenlerin işletilmesiyle bitki ve hayvanlar tehlikeye girecektir, demiştir. Buna göre, doğal yaşamı koruma örgütü nasıl bir bilgi vermiştir?
A) Olgu B) Görüş C) Tümevarım D) Tümdengelim

27. Özge ile Gözde sosyal bilgiler dersinin yazılı sınav sonuçlarının açıklanmasını heyecanla bekliyorlardı. Özge 70, Gözde 35 almıştı. Gözde bu sonuçtan hiç memnun olmadı ve bütün gün mutsuz bir şekilde dolaştı. Gözde’nin zayıf not aldığını öğrenen Özge kendi aldığı nota sevinemeden, üzülmüştü.Özge’nin bu davranışı aşağıdakilerden hangisine örnek oluşturmaktadır?
A) Empati B) Genelleme C) Görüş D) Olgu

28. Bence, bana göre, mutlaka gibi ifadelerin olduğu cümleler görüş cümleleridir.Buna göre Ömer in günlüğünde yazılı şu cümlelerden hangileri görüş içermektedir*
1. Bugün 29 Ekim M. Kemal Atatürk’ün Cumhuriyeti ilan ettiği gündür.
2. Bence eğlenceli, coşkulu bir şenlikti bugün okulumuzdaki tören.
3. Ayşe’nin “Kurtuluş” adlı okul projesinde giydiği elbise bana göre çok güzeldi.
A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) 1 ve 2 D) 2 ve 3
29. Bilimsel bir araştırma yapılırken takip edilmesi gereken bazı yöntemler vardır. Aşağıdakilerden hangisi bu yöntemlerden değildir?
A) Hipotez Üretme B) Deney Yapma
C) Problemi Belirleme D) Empati Kurmaü
30. Doğal dengeyi bozacak herhangi bir maddenin sulara karışmasıyla su kirliliği meydana gelmektedir.
Aşağıdakilerden hangisi suların kirlenmesinde etkili değildir?
A) Konutlar B) Fabrikalar C) Taşıt kornaları D) Deniz Taşıtları
31. Aşağıda bilimsel araştırmanın evreleri verilmiştir.
I. Gürültünün insan sağlığına etkileri nelerdir?
II. Gürültülü iş yerlerinde uzun bir süre çalışılmış ise işitme kaybı olur.
III. Maden işçilerinin sağlık kontrolleri sonrasında kulak zarı hücrelerinde
önemli ve kalıcı hasarlar olduğu saptanmıştır.

IV. Yüksek düzeyde gürültülü ortamda bulunan kişilerde işitme kaybı
Olmaktadır. Aşağıdakilerden hangisi bilimsel çalışmanın hipotez ortaya Koyma aşamasını göstermektedir?
A) I B) II C)III D) IV
32. . Bir olay bir tek nedene bağlanamaz. Mutlaka birçok nedeni vardır. Buna göre, aşağıdaki yargılardan hangisi yukarıdaki açıklamaya uyar.
A) Futbolcular hakemin kararından dolayı maçı kaybettiklerini söylediler.
B) Yağmur yağdığından beri kurbağalardan geçilmiyor.
C) 1. Dünya Savaşı, ham madde, kaynak, sömürge arayışı sonucu ortaya çıkmıştır.
D) Şair “yarın çok geç olabilir, bugün gel” demiş.
33. Aşağıdakilerden hangisi çevre kirliliğine neden olacak bir olay değildir?
A) Karabük Demir-Çelik Fabrikasından çıkan gazlar atmosfere karışıyordu.
B) Yüzlerce sporcu bisiklet yarışı için Ankara’ya gelmişti.
C) Batman’daki petrol rafinerisi birçok insanın para kazanmasına karşın, zararda veriyordu.
D) Tarımda kullanılan ilaçlar aynı zamanda yaralı böcekleri de öldürüyordu.
34. Aşağıdakilerden hangisi, tümevarımı tanımlayan bir yargı cümlesidir?
A) Tümevarım: Parçadan bütüne varmaktır.
B) Tümevarım: Birçok olayı deneylerle açığa kavuşturmaktır.
C) Tümevarım: Bütünden parçaya varmaktır. Ü
D) Tümevarım: Tarihi olayları bir araya getirerek nedenlerini bulmaktır.
35. Bilimsel araştırma yapılırken, yapılacak ilk iş ne olmalıdır?
A) Hipotez kurulmalıdır.
B) Problem (Konu) tespit etmelidir.
C) Araştırma için belirli bir yer (mekan) seçilmelidir.
D) Kontrollü deney yapılmalıdır
36. Aşağıdaki kurumlardan hangisi Atatürk tarafından kurulmuştur?
A) Ankara Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi
B) TEMA Vakfı C) Sosyal Sigortalar Kurumu
D) Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı
37. Bir grup öğrenci yaptıkları araştırmada özel bir olaydan, genel bilgilere ulaşılmıştır.
Buna göre; öğrenci grubu aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmiştir?
A) Olgu B) Tümdengelim C) Görüş D)Tümevarım
38. Çevrenin Kirlenmesi yaşam için en büyük tehlikedir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi insan yaşamını tehdit eden bir etken olamaz?
A) Fabrika atıkları B) Nükleer santraller
C) Sanatsal etkinlikler D) Ses kirliliği
39. Ünlü pop yıldızı Selahattin Kaytanbıyık alışveriş için gittiği bir mağazada, alış-veriş yaptıktan sonra ………………. almıştır.
Yukarıdaki boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisini getirmek en uygun olur ?
A) Bilgi B) Fatura C) Para D) Kitap
40. Ülkemizde göç alan bir yer için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) İş imkanları azdır. B) Eğitim olanakları fazladır.
C) Ulaşım kolaydır D) Enerji tüketimi fazladır