5.Sınıf Dilbilgisi Konuları
GENEL AÇIKLAMA
Dil bilgisi bir dilin yapısı, kuralları ve işleyişi ile ilgilidir. Dolayısıyla
dilden ayrı bir birim gibi düşünülmemelidir. İlköğretim 1-5 öğrencilerinin
gelişim özellikleri dikkate alındığında, dile ilişkin kuralları aktarmak yerine;
onların dinleme, konuşma, okuma, yazma, görsel okuma ve sunu becerilerini
geliştirmelerine olanak sağlanmalıdır. Bu düşünceden hareketle dil bilgisi,
programda ayrı bir öğrenme alanı olarak ele alınmamış diğer alanlar içerisine
dağıtılmıştır. İlköğretim 1-5 sınıflar düzeyinde, dil bilgisi kural ve
ilkelerinin sezdirilmesi yolu benimsenmiştir.
5.SINIF DİLBİLGİSİ KONULARI
2.2. İlk önce, önce, daha sonra, ondan sonra, sonunda, sonuçta, vb.
[!] Eylemde zaman konusuna anlam yönüyle değinilecek, zaman ekleri
verilmeyecektir. Örneğin; “koştu” biten bir eylem, “koşuyor “devam eden bir
eylem; “koşacak” gelecekte yapılacak bir eylemi ifade eder.
[!] 1.4. Özne, tümleç, yüklemin temel anlamları açıklanmamalı ve bu ögelerin
çeşitleri verilmemelidir.
1.5. Noktayı, kısaltmalarda; virgülü, yüklemleri ve tümleçleri ayırmada; iki
noktayı, açıklamada ve örnek vermede; üç noktayı, tamamlanmamış cümlelerin
sonunda; ünlem işaretini, seslenme, hitap, uyarı sözlerinden sonra ve anlık
duygulara dikkat çekmede; kısa çizgiyi, ilişkili sözcükler arasında; tırnak
işaretini, alıntılarda; kesme işaretini, kısaltmaların ve sıralama bildiren
sayıların aldığı ekleri ayırmada; noktalı virgülü, birbirine bağlı cümleleri
ayırmada; uzun çizgiyi, konuşmaları belirtmede; parantezi, bir önceki kavramı
açıklamada; denden işaretini, tekrarlarda kullandırınız.
[!] 1.6. Dil, din, gezegen, yıldız, savaş, devir, çağ ve kurum adlarının ilk
harfi büyük yazdırılmalıdır.
Soru edatı (mı) ile “de” ve “ki” bağlaçları verilmelidir.
[!] 1.7. Başlık sayfa ortalanarak, tarih uygun yere yazdırılmalıdır. Sayfa
kenarlarında ve başlıkla yazı arasında uygun boşluklar bıraktırılmalıdır.
YAZIM KURALLARI
2.6. Yazısında anlamı zenginleştirmek amacıyla deyim, atasözü, özdeyiş vb.
kullanmaya özendirilir.
[!] 2.7. Eylemde zaman konusuna anlam yönüyle değinilmeli, zaman ekleri
verilmemelidir. Örneğin; “koştu” biten bir eylem, “koşuyor “devam eden bir
eylem; “koşacak” gelecekte yapılacak bir eylemi ifade eder.
2.8. Yazısında abartma, taşlama, tersini söyleme gibi yollarla mizah duygusu
yaratılması istenebilir.
[!] 2.9. İsim, sıfat, zamir, zarf, fiil, edat, bağlaç kavramları, örneklerden
yola çıkılarak sezdirilmeye çalışılmalıdır. Kelime türlerinin çeşitleri
verilmemelidir.
[!] 2.10. İki faklı cümlenin birleştirilip tek bir cümle şeklinde ifade
edilebileceği gösterilmelidir. Burada basit ve bileşik cümlenin tanımı
yapılmadan sadece öğrencilerin bunları kullanması özendirilmelidir.
[!] 2.12. Genelden özele, özelden genele yazarken “genel olarak, genellikle,
her zaman, tamamen, özel olarak, birkaçı, bunlardan biri, sadece vb. “
ifadelerini kullanması özendirilmelidir.
[!] 2.14. Her paragrafta, anlatılacak genel düşüncenin sadece bir yönünün
verilmesi istenmelidir.
2.15. Yazılarında, farklı bir düşünceye geçerken “ama, fakat, veya, yalnız, buna
rağmen vb.” ifadelerinin kullanılması istenebilir.
2.17. Yazılarında, “örneğin, örnek olarak, özellikle, gibi, açıkçası, açıklamak
gerekirse, yani, başka bir deyişle vb.“ ifadelerini kullanarak destekleyici ve
açıklayıcı örnekler vermeye özendirilir.
