EĞİTİCİ BİLGİ

Eğitimde amaç, eğitim sistemine giren bireylerin mevcut durumundan istenilen duruma doğru farklılaşmasını sağlamaktır. Öğrencilerin Milli Eğitimin Genel amaçlarında belirtilen yönde, davranışlarının değiştirilmesini sağlamaktır. Okul programlarındaki her bir ders, genel anlamda Milli Eğitimin Genel amaçları ve özel anlamda dersin amaçlarını gerçekleştirmeye çalışmaktadır.

Öğrenci davranışlarındaki değişikliklerin etkili bir şekilde yerine getirilmeye çalışılması her şeyden önce öğretim faaliyetlerinin planlanmasını gerektirir.

Planlama, öğretim faaliyetlerinin önceden belirlenmesini ve sınıf içinde uygulanmasını kapsar.

Eğitimde Plan 3 şekilde hazırlanır.

a. Yıllık plan b. Ünite planı c. Günlük ders planı (Özellikle öğrenciye kazandırılacak davranışlar günlük planın amaçlar kısmında belirtilmelidir.)

Ders öncesi hazırlık çalışmaları iki grupta toplanabilir.
Öğretime hazırlık
Ders planı hazırlama
EĞİTİMDE PLANLAMANIN AMAÇLARI

Eğitim sistemimize giren bireylerin mevcut durumdan istenilen duruma doğru farklılaşmasını sağlamaktır. Yani öğrencilerin milli eğitimin genel amaçlarında belirtilen yönde davranışların değiştirilmesini sağlamaktır.

Bir öğretmen derse kendinin ne bildiğiyle değil, öğrencinin neyi bilmediğiyle başlamalıdır.

Öğretim Planlamasının Öğretmene Sağladığı Yararlar:

Öğretmenin zamanı etkili kullanmasını sağlar.
Kazandırılacak davranışları ayrıntılı belirlemesini sağlar.
Öğretmenin kendisine güvenini arttırır
İçeriğin mantıklı bir şekilde sunulmasını sağlar.
Hedefe ve konuya en uygun öğretme tekniklerini seçmeyi kolaylaştırır.
Her bir davranışın kazandırılmasında kullanılacak öğretim materyallerinin ve yerine getirilecek öğretim faaliyetlerinin tespiti, kullanacağı zaman ve durumu belirlemede kolaylık sağlar.
Ölçme aracı hazırlarken, hangi davranışların ölçüleceğinin açık bir şekilde belirlemesini sağlar.
Ölçme sonucunda hangi davranışların yeterli olarak kazanıldığının ve eksiklerin belirlenmesi.
Planlama yaparken üzerinde durmamız gereken bazı esaslar vardır.

A-Öğrenim amacına yönelmek,

B-Motivasyon,

C-İşleniş,

D-Çalışma esasları,

E-Öğrenci ve öğretmen davranışlarının amaca uygunluğu,

F-Bilgi kontrolü.
A-Öğrenim amacına yönelmek

Her dersin planlanması,öğretim amaçlarının tespitiyle başlar. Dersin işlenişi öğretmenin seçtiği amaçlara bağlıdır.

Öğrenim amacı nedir?

-Davranış değişikliğidir.

-Öğretmenin öğrencilerine ne öğretmek istediğini anlatmaktır.

Sürecin sonunda öğrenci ,alışkanlık, kabiliyet ve davranış değişikliği gösterebilmelidir. İstenilen davranış değişiklikleri bir sınavla kontrol edilmeli ve değerlendirilmelidir.

Genel amaçlar, öğretmenin yıllık ve ünite planlarına aldığı amaçlardır. Fakat bunlar bir dersin planlanması için yeterli değildir. Öğretmen işleyeceği ders için özel amaçları kendi tespit etmelidir.

Özel amaçları üç bölümde inceleyebiliriz;

a-Bilgiler ve kavramlar,

b-Kabiliyet ve beceriler,

c-Tavır, hareket ve değer yargıları.

a-Bilgiler ve kavramlar

Öğrenciler , eşyaların fiziksel özelliklerini, kanunlarını,kurallarını, kompozisyon yazım kurallarını anlatabilmeli, bunları metotlarla da gösterebilmelidirler.

Önemli: Öğrenciler, çok önemli tarihleri veya olayları sadece ezberlemekle yetinmemelidirler.

Örnek:

İkinci Dünya Savaşının ne zaman başladığını hatırlamalıdırlar, ama esas olan bu savaşın neden çıktığını ve savaşın sonuçlarını öğrenmeleridir.

b-Kabiliyet ve beceriler:

Öğrenciler okumak , yazmak, toplamak, küçük bir el işi yapmak tahtadan veya kitaptan deftere yazmak gibi kabiliyetlerine uygun davranışlar gösterirler. Biz bu davranışları izleyebilir ve kontrol edebiliriz.

Testere ile bir tahta kesmek, makas ve tutkal ile kağıttan bir küp yapmak öğrencinin elini ve zihnini kullanarak yaptığı çalışmalardır,

Kurallara uymak, doğru düşünmek, zihinden problemi çözmek gibi davranışlar ise öğrencinin sadece zihnini kullanarak yaptığı davranışlardır.

c-Tavır hareket ve değer yargıları:

Öğrenciler, öğrendiği davranışları her zaman tekrarlayabilirler.

Örneğin:

-Küçüklere yardım etmek.
-Bir olayı anlatırken konu değiştirmemek.
-Soruları söz hakkı alarak cevaplandırmaya çalışmak.
-Bir sorun çözülünceye kadar dikkatini dağıtmamak.
-Kendisinin ve başkalarının davranışlarını eleştirerek kontrol etmek.
-Çalışmalara katılmak ve düzene uymak.
-Sınıfta grup çalışması yapmak....vb gibi.

Öğretmen, seçtiği esas amacı temel alır. Bunun yanında başka amaçları da , yan amaç olarak kullanır. Seçtiği amaçların önem sırasına kesin karar vermelidir.

Örnek: Okuma kabiliyetini arttırmak veya bir konunun ana fikrini bulmak. Bir kuralı düşünerek bulmak veya bir kuralı uygulamak.

Öğrencilerin ders sırasındaki faaliyetleri. Özellikle öğretmenin seçtiği amaçlar tarafından belirtilir. Başarılı ve başarısız olunduğuna, yalnız bu amaca ulaşılıp ulaşılmadığına göre karar verilir.

Öğrencilere her öğrenme ödevi verilirken, amaç açık olarak verilmelidir. O zaman dersin sonunda öğrenciler, amaçlara ulaşıldığını, başarılı veya başarısız olunduğunu bileceklerdir. Öğrencilerin, kendi başarılarını değerlendirebilmesi öğrenmenin devamı ve öğrenme isteğinin seviyesinin belirlenmesi için önemlidir.
B. MOTİVASYON

-Motivasyon bir ön giriştir.

-Motivasyon konuya ilgi çekmektir.

İnsanların ilgisi istek ve arzuları olarak nitelediğimiz iç etkilerden ve Çevrenin etki ve tepkisi olarak nitelediğimiz dış etkilerden oluşur.

Bunları ayrı ayrı inceleyecek olursak;

-İçten gelerek, isteyerek yapma (iç etkenler)

-Ödül ve ceza için yapma (dış etkenler)

Biz, isteyerek ve severek yapılanlara birincil, esas motivasyonlar diyoruz

Buradan hareketle, derslerin en verimli şekilde geçmesini sağlamak için;

-Mümkün olan her türlü motivasyon araçları tanınmalı ve onlardan yararlanılmalıdır,

-Motivasyonda sürpriz şeyler ve mizah kullanılabilir,

-Öğretmen, öğrencilere kuraldışı bir durumu hikaye ederek anlatabilir,

-Dersleri sadece anlatmak yerine, canlı bir şekilde yaparak yaşayarak öğretmek en iyisidir,

Seçilecek motivasyon yöntemi ve araçları öğrencilerin günlük yaşantısı ile bağlantılı olursa motivasyon daha etkili olur.
C. İŞLENİŞ

Öğrencilere yaptırılacak faaliyetler, onların zihin seviyelerine ve fiziki güçlerine uygun olmalıdır. Öğrencilerin yaptıkları bir çalışmayı başarmaları, onları daha çok çalışmaya sevk edecektir. Böylece öğrenciler kendi yaptıkları bir şeyi kolay kolay unutmazlar ve öğrendiklerini yeni durumlarda yine kullanabilirler.

Problemin kavranması aşamasında, problemin tespiti ve problemin değerlendirilmesi yapılmalıdır.

Öğrenciler durum hakkında değerlendirme yaparken,

-Neyi tasarlıyoruz?

-Buna ekleyecek daha başka bir şey var mı?

-Zorluklar nerededir?

-Dersin sonunda neler öğrenmiş olacağım?

-Beklentilerim nedir? gibi sorulara yanıt aramalıdır.

Planlama ve tahminlerin bulunması aşamasında ise,

Öğrenciler, tahminlerine sebep gösterirler ve karşılıklı görüş alışverişinde bulunurlar. Böylece bir problem çözüme bağlanır.

Problem çözüm çalışmalarında bilgi kazanmak için faaliyetler ve bildiklerimizi kullanarak yaptığımız faaliyetler vardır.

-Bilgi kazanmak için yapılan faaliyetlerde koleksiyon , gezi, gözlem ve deney yapılabilir.

-Bildiklerimizi kullanarak yapılan faaliyetlerde , bildiklerini karşılaştırma, sıralama, farkını bulma, özetleme, kuralları ve ilişkileri bulma, açıklamaya çalışma gibi çalışmalar yapılabilir.

İşleniş basamağında yalnız çalışma, ikili çalışma ve grup çalışmasına yer verilmelidir.
D. ÇALIŞMA ESASLARI

Yeni kavramlar pratik ve somut örnekler ile öğrenilmelidir.

Anlamı çok soyut olan kavramların karşılaştırma, ayırt etme vb. yollarla kavranmasını sağlamak gerekir.

Problem çözümünde planlı olarak öğretim sağlanmalıdır.

-Öğrenciler problem çözümünde ön bilgilerini kullanmalıdırlar.

-Verilen araçlarla birlikte problem sorusunu bulmalıdırlar.

-Problemi bulup kavradıktan sonra, planlayarak yeni metot ve stratejiler bulabilirler

-Bir derste amaca ulaşmak için, belli sıranın takip edilmesi ve öğrencilere bu sıranın

kavratılması gerekir.

-Sonuçlar, grafiklerle, ok işaretleriyle, krokilerle ve numaralama yolu ile gösterilir.

-Pekiştirme için öğrenilenler kısa aralıklarla tekrar edilmelidir.

-Alıştırmalar kısa, ama sık yapılmalıdır.
E. BAŞARININ KONTROLÜ

Öğrencilerin ne dereceye kadar amaca ulaştıkları bir sınavla tespit edilebilir. Onları başarılı kılmak için, eksiklikleri adım adım takip etmek ve onların önemli yeteneklerini bulmak, sınıftaki sosyal faaliyetleri, başarı ve konuşma becerileri için önemlidir. Bunları kontrol etmekle öğrencilerin yetenek ve ilgi alanları da tespit edilmiş olur. Bu da onların meslek seçimine yardımcı olacaktır.
GENEL OLARAK BİR DERSİN İŞLENİŞ MODELİ

A-GİRİŞ

1-Motivasyon:

Öğrencilerin dersin işlenmesine isteyerek katılımlarının sağlanması için ilgilerinin çekilmesi, meraklarının uyandırılması ve öğrencilerin kendi ihtiyaçlarının olacağı düşüncesi ile derse katılımlarının sağlanması aşamasıdır. Öğretmen burada görsel-işitsel araçlar ya da kendi becerisiyle ortaya koyacağı sunu sayesinde, öğrencilerin ilgisini uyandırabilir.

2-Problemin tespiti:

Motivasyonla ilgileri çekilen öğrenciler, öğretmenin rehberliği sayesinde, işlenecek konunun tespiti ve ulaşılması düşünülen amacın ortaya konulmasıdır. Burada, ders konusu öğrencilerin görüş ve düşünceleri sayesinde ortaya çıkarılacaktır. Bundan sonraki bölümlere, öğrenciler kendi ürünleri olarak bakacak ve kendi ihtiyaçlarından ders akışının devam ettiği düşüncesiyle daha fazla öğrenci katılım oranı olacaktır.

B-PROBLEMİN ÇÖZÜMÜ( İŞLENİŞ )

1- Tahminler Yürütmek:

Öğretmenin amaca ulaşmak için önceden hazırladığı sorulara cevap bulmak için, öğrencilerden tahmini cevap almasıdır. Öğrenciler konu ile ilgili düşüncelerini, rehber öğretmenin sağlayacağı hür bir ortamda rahatlıkla ortaya koyabilmeleridir.

2- Çalışarak problemi çözmek:

Konunu detaylı olarak işlenmesi ve sonuca ulaşılması aşamasıdır. Burada öğretmen etkinlikleri ağırlıklı olarak öğrencilere bırakmalıdır.

C-AMAÇLARIN KONTROLÜ VE UYGULANMASI ( DEĞERLENDİRME VE PEKİŞTİRME)

1- Problem soruya cevap bulma:

Konunun kavratıldığı ve sonuca ulaşıldığı bir aşamadır. Günlük yaşantıda karşılaşılan benzer problemler ve cevapların ortaya konması, kısaca amaca ulaşmakta diyebiliriz.

2- Bilgi kontrolü:

Amaç doğrultusunda öğrencilerin konuyu ne derece kavrayabildiklerini ve hangi davranışları edinebildiklerini pratik uygulamalar, yazılı, sözlü ya da test uygulamalarıyla değerlendirmek.

Ders planı örneği;

GENEL OLARAK BİR DERS PLANININ BÖLÜMLERİ:

Ders :

Süre :

Konu :

Genel Amaçlar :

Özel Amaçlar :

Öğretim araçları :

Ders Materyalleri :

Yöntem ve Teknikler:

DERSİN İŞLENİŞ BASAMAKLARI

Motivasyon: Derse Öğrencilerin ilgisinin çekilmesi
Giriş: Problemin (konunun) tespiti
İşleniş: Konuyla ilgili eski bilgilerin hatırlanması

Açıklamalar
Karşılaştırmalar
Egzersizler
Soru ve cevaplar
Sonuç

Değerlendirme: İşlenen konunun öğrenciler tarafından ne kadar anlaşıldığının tespiti.
Pekiştirme:Öğrencilere konuyu pekiştirici ek çalışmaların verilmesi.