EĞİTİCİ BİLGİ

Yaklaşık 600 yıllık bir tarihe sahip Osmanlı imparatorluğunda devlet yönetiminde perde arkasından padişahlar kadar onların gözdeleri haseki sultanlar ve valide sultanlar da söz sahibiydi.


Hürrem Sultan: Güzelliği ve zekasıyla Kanuni Sultan Süleyman'ın dikkatini çekmeyi başaran Hürrem Sultan kısa zamanda sarayın en etkin güçlerinden biri haline geldi. Kanuni Sultan Süleyman'ın bir başka cariyesi Mahidevran'dan olan oğlu Şehzade Mustafa'yı öldürmesinde etkili olması Hürrem Sultan'ın en ünlü entrikalarından biridir.
Yeteneği ve zekası sayesinde Osmanlı hanedanın Kanuni Sultan Süleyman'dan sonraki padişahı olması beklenen Şehzade Mustafa babasının emriyle boğularak öldürülür.Bu ölümde büyük payı olduğu düşünülen Hürrem Sultan buna rağmen kendi oğullarından hiçbirinin tahta çıkışını göremeyecektir.

Hürrem Sultan'ın Kanuni'nin bir diğer cariyesi Mahidevran Sultan'la olan çatışmaları da dönemin en bilinen saray içi entrikalarındandır. Hürrem Sultan her bakımdan Mahidevran'ın önüne geçerek Kanuni Sultan Süleyman'ın nikahlı eşi olmayı başarmıştır

Hürrem Sultan divan toplantılarını gizli bir bölme arkasından izler ve fikirlerini padişaha sunardı damadı vezir-i azam Rüstem Paşa'yla olan ittifakı da onun devlet işlerinde etkin bir güç olduğunu göstermektedir.


Kanuni Sultan Süleyman'ın Hürrem Sultan'a olan aşkıyla yazdığı şiirleri onların aşklarının devletin üstünde olduğunu kanıtlar niteliktedir.

Kösem Sultan: Oğlu 4. Murat'ın tahta geçmesiyle valide sultan konumuna ulaşan Kösem Sultan 4.Murat'ın küçük yaşta padişah olması nedeniyle devlet işlerinde büyük ölçüde söz sahibi oldu.


Ancak 4. Murat'ın ölmesiyle tahta diğer oğlu İbrahim'in geçmesi Kösem Sultan'ın gelini Turhan Sultan'la olacak kıyasıya rekabetini başlatmış oluyordu.Hem Kösem Sultan hem de Turhan Sultan devlet yönetiminde etkin birer güç olma çabasındayken aralarındaki rekabet saray içinde iyiden iyiye açığa çıkmıştı.

1.İbrahim tahta çıktığında imparatorluk büyük bir tehlikeyle karşı karşıyaydı. İbrahim hanedanın tek varisi durumundaydı ve acil bir şekilde hanedanın devamını sağlama zorunluluğu vardı. Osmanlı hanedanının devamını sağlama görevi büyük ölçüde Kösem Sultan'a düştü. Dengesiz tavırlarıyla bilinen oğlunun tedavisi için ülkenin her yanından üfürükçüler getiren Kösem Sultan sonunda 4. Mehmet'in dünyaya gelmesiyle istediğine kavuşmuş oluyordu.

Torununu 4. Mehmet'in annesi Turhan Sultan ile yıllarca süren rekabeti Kösem Sultan'ın bir gece odasında boğularak öldürülmesiyle son buldu. Ertesi gün Kösem Sultan'ın saraydaki yandaşları da idam edildi.

Mahidevran Sultan: Çerkes kökenli olduğu tahmin edilen Mahidevran Sultan'ın Kanuni Sultan Süleyman ile padişah olmadan önce Manisa valisiyken evlendiği tahmin edilmektedir. 1520 yılında eşinin padişah olmasıyla birlikte İstanbul'a geldi.Bu sırada Hürrem Sultan saray haremine girdi ve kısa zamanda padişahın gözdesi haline geldi.Oğlu şehzade Mustafa'nın Amasya'ya vali olarak gönderilmesiyle onunla Amasya'ya gitti.


Ancak Kanuni Sultan Süleyman oğlu Şehzade Mustafa'yı kendisini tahttan indirmeyi plandığı inancıyla öldürttü. Mahidevran Sultan yaşamının büyük bölümünü oğlunun mezarının bulunduğu Bursa'da geçirdi.

Nurbanu Sultan: Henüz on yaşındayken Osmanlı korsanları tarafından kaçırılan Nurbanu Sultan zekasıyla Hürrem Sultan'ın ilgisini çekmiş ve onun tarafından Manisa sancağına eğitime yollanmıştır. Döndüğünde ise güzelliğiyle de Hürrem Sultan'ın beğenisini kazanmayı başaran Nurbanu Sultan Şehzade Selim ile evlenir ve Hürrem Sultan'ın gelini olur.

Şehzade Selim'in Nurbanu'nun aşkıyla yazdığı şiirler Divan Edebiyatı'nın en güzel örnekleri arasında yer alır. Bunu takip eden yıllarda olmayacak olan olur ve tüm kardeşlerinin ölmesiyle Selim önce Kanuni'nin varisi ve sonra da Osmanlı Devleti'nin padişahı olur Nurbanu da sarayın tek kadın hakimi

Sultan Selim'in hayatına başka kadınlar girse de hiçbiri Nurbanu Sultan kadar etkili olamaz. Oğlu Murat'ın padişah olmasıyla birlikte Nurbanu Sultan valide sultan olur ve Hürrem Sultan gibi uzun zaman imparatorluğu perde arkasından yönetir.

Oğlunun karısı Safiye Sultan'la girdiği rekabete rağmen Nurbanu Sultan saray içindeki etkinliğini uzun süre devam ettirir.


Safiye Sultan: Entrikalarla dolu hayatı kitaplara konu olmuş bir başka padişah hasekisi de Safiye Sultan'dır.Safiye Sultan güzelliğiyle önce Nurbanu Sultan'ın dikkatini çeker ve Nurbanu Sultan Safiye'yi bir servet ödeyerek oğlu 3. Murat'ın haremine alır.


3. Murat'ın Safiye Sultan'a olan aşırı düşkünlüğü Nurbanu Sultan'ın oteritesini tehdit eder dereceye geldiğinde Nurbanu Sultan oğlunun gözünü başka kadınlara çevirmek için büyük çaba sarfettiyse de Safiye Sultan hep padişahın gözdesi olarak kaldı.

Özellikle kayınvalidesinin ölümünden sonra devleti istediği gibi yönetti ve istediği kararların alınmasını sağladı.


Handan Sultan: Oğlu 1. Ahmet 13 yaşında tahta çıkınca Handan Sultan 2 yıl boyunca oğlu adına devleti yönetti. Güçlü bir konuma sahip olmasına rağmen hiçbir zaman kayınvalidesi Safiye Sultan ya da gelini Kösem Sultan kadar etkin olamadı. Bunda eşi olan 3. Mehmet'in hiçbir cariyesini haseki seviyesine çıkarmamış olmasının etkisi vardır.

3. Mehmet'in padişahlığı döneminde hep annesi Safiye Sultan'ın sözü geçmiştir. Handan Sultan ise oğlu 1.Ahmet'in padişahlığı döneminde kayınvalidesi Safiye Sultan kadar devlet işlerinde etkili olamaz. 1. Ahmet güçlü kişiliği sayesinde annesinin etkisinde kalmaz ve Handan Sultan geri planda kalır.

Turhan Sultan: Oğlu 4. Mehmet 6 yaşında tahta geçince Turhan Sultan valide sultan oldu. Ancak kayınvalidesi Kösem Sultan hala hayattaydı ve ikisi arasında kıyasıya bir rekabet başladı. Bu rekabet Kösem Sultan'ın bir gece dairesinde boğularak öldürülmesiyle son buldu.


Turhan Sultan tam 34 yıl valide sultanlık yaparak Osmanlı tarihinin en uzun süreli valide sultanı oldu.