EĞİTİCİ BİLGİ

Bölge adını komşu olduğu Akdenizden alır. Bölge, yer şekilleri ve bun bağlı olarak ekonomik özelliklerin farklılığı nedeniyle iki bölüme ayrılmıştır. Bunlar Antalya ve Adana Bölümüdür.



Yer şekilleri



Bölgede yüksek dağlar ve platolar geniş alan kaplar.



Dağlar : Bölgenin çatısını oluşturan Toros Dağları, Alp kıvrım kuşağının ülkemizdeki uzantısıdır. Teke Yarımadasından itibaren başlayan Toroslar Batı, Orta ve Güneydoğu Toros Dağları adını alarak Anadolunun güneyinde uzanır. Bölgenin doğusunda yükseltisi 3500 metreyi aşan dağlar burada kıyıdan uzaklaşır. İskenderun körfezinin doğusunda yer alan Amanos Dağları kırılma ile oluşmuş horstlardır.



Ovalar : Adana Bölümündeki Seyhan ve Ceyhan nehirlerinin oluşturduğu Çukurova ile Göksunun oluşturduğu Silifke Ovası bölgedeki delta ovalarıdır. Bu bölümde yer alan Amik ve Maraş ovaları ise çöküntü ovalarıdır. Antalya Bölümünde yer alan Acıpayam, Tefenni, Elmalı ve Göller Yöresi ovaları karstik oluşumlu polyelerdir.



Platolar : Batı ve Orta Toroslar arasında, yüksekliği 2000 metreyi bulan, Göksu Irmağı ve kollarınca parçalanmış Taşeli Platosu yer alır. Bölgede kalker taşlar yaygın olduğundan karstik oluşumlar fazladır. Teke Yarımadası ve Taşeli Platosu karstik oluşumların en sık görüldüğü alanlardır.



Akarsular ve Göller



Akarsular : Antalya Bölümünde Dalaman, Aksu, Köprüçayı ve Manavgat çayları, Adana Bölümünde ise Göksu, Seyhan, Ceyhan ve Asi ırmakları Akdenize dökülen önemli akarsulardır. Akarsuların rejimleri düzensizdir. En çok suyu kış aylarında taşıyan akarsuların, yaz aylarında yağış azalması ve sıcaklık nedeniyle suları çekilir.



Göller : Göl oluşumları bakımından zengin olan bölgenin önemli gölleri Antalya Bölümündedir. Dağlar arasındaki çukurluklarda, tektonik oluşumlu Beyşehir, Eğirdir, Burdur, Acıgöl, Suğla Gölü gibi büyük göller yer alır. Buraya Göller Yöresi denir. Beyşehir ve Eğirdirin yer altı kaynaklarıyla denize bağlantısı olduğundan suları tatlıdır. Teke Yarımadasındaki Kovada, Salda, Yarışlı, Elmalı ve Ketsel karstik oluşumlu küçük göllerdir. Köyceğiz Gölü alüvyal set gölüdür.



İklim



Bölgenin kıyı kesiminde Akdeniz iklimi görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlıdır. Yıllık ortalama yağış miktarı 750-1000 mm kadardır. Subtropikal yüksek basıncın etkisi nedeniyle yaz kuraklığı şiddetlidir. Torosların İç Anadoludan gelen soğuk hava kütlelerini engellemesi, enlem ve denizellik özelliği nedeniyle kış mevsiminin en ılıman geçtiği bölgedir. Antalya Bölümündeki Göller Yöresinde iklim değişir ve karasala dönüşür. Bu bölümde yağışlar azalıp, sıcaklık farkları artar.



Doğal Bitki Örtüsü



Doğal bitki örtüsü Akdeniz iklimine ve yaz kuraklığına uyumlu, her zaman yeşil kalabilen, sert yapraklı, bodur bitki topluluğu olan makidir. Kıyıdan itibaren 700-800 metrelere kadar görülebilen maki topluluğu içinde zeytin, mersin, keçiboynuzu, defne, zakkum, sandal ve kocayemiş gibi ağaçlar bulunur. Daha yüksek kesimlerde kuraklığa uyumlu kızılçam, toros sediri ve karaçam türlerinden oluşan iğne yapraklı ormanlara geçilir. Bölge orman bakımından Karadeniz Bölgesinden sonra ikinci sırayı alır. Torosların içe dönük yamaçları ile Göller Yöresinde ormanlar seyrekleşir 2000 m yükseltiden sonra dağ çayırları başlar.



Nüfus ve Yerleşme



Bölge genişliğine oranla çok az nüfuslanmıştır. Çünkü Toros Dağları ve karstik arazi geniş yer kaplar. Nüfus daha çok kıy ovalarında ve Göller Yöresinde toplanmıştır. Adana Bölümünde nüfus daha fazla olup, bu bölümdeki Çukurova ve Amik ovaları Türkiyenin en yoğun nüfuslu yerlerindendir. Nedeni tarım arazisinin geniş olması ve ulaşım kolaylığıdır. Ayrıca Adana Bölümünün göç alması da etkendir. Taşeli ve Teke platoları ile Torosların yüksek kesimleri tenhadır.



İller



Adana, Antalya, Burdur, Hatay, Isparta, İçel, Kahramanmaraş, Kilis, Osmaniye.



Ekonomik Özellikler



Tarım



Yazların uzun ve sıcak, kışların ılık geçmesi nedeniyle yılda 2, 3 kez tarımsal ürün alınır. Yaz kuraklığının tarımı olumsuz etkilemesi sulamayı zorunlu kılmıştır. Kışların ılık geçmesi ve güneşlenme süresinin uzunluğu seracılık faaliyetlerini geliştirmiştir. Bölgede ekonomik değeri yüksek olan ve ihraç edilen tarım ürünlerinin yetiştirilmesi tercih edilir.



UYARI : Antalya Bölümünde kalkerli arazinin yaygınlığı ve yaz kuraklığının belirginliği tarımı olumsuz yönde etkiler.



Tarım Ürünleri



Kıyı Bölgesi Tarım Ürünleri



Kış ılıklığına bağlı olarak turunçgil ve muz üretimi yapılır. Muzun %100ü, turunçgillerin % 88i bu bölgede üretilir. Ayrıca Türkiye pamuk üretiminin % 35i, sebzenin % 26sı, yerfıstığının % 88i anasonun % 65i ve susamın % 80i bu bölgeden sağlanmaktadır.



Göller Yöresi Tarım Ürünleri



Burada yetiştirilen ürünler kıyı kesiminden farklılaşır. Tahıl, haşhaş, anason, şeker pancarı, gül ve tütün yetiştirilir.



Hayvancılık



Akdeniz Bölgesinde çayır ve otlakların az yer tutmasına karşın beslenen hayvan sayısı bir hayli fazladır. Bu durumun nedeni her zaman yeşil kalabilen ve 800 mlere kadar çıkabilen maki topluluğunun varlığıdır. Teke Yarımadası, Taşeli Platosu ve Torıs Dağlarında küçükbaş hayvancılık yaygındır. Özellikle kıl keçisi beslenir. Dağların yüksek kesimlerinde koyun yetiştirilir. Arazinin çok engebeli olması nedeniyle hayvanların et ve süt verimi düşüktür. Antalya Yöresinde arıcılık önemlidir.



Ormancılık



Türkiye ormanlarının yaklaşık % 24ü bu bölgede bulunur. Buna bağlı olarak ormancılık gelişmiştir. Orman ürünleri Göller Yöresindeki kereste fabrikalarında işlenir. Dalaman (Muğla), Silifke-Taşucunda (Mersin) ise kağıt fabrikaları bulunur.



Madenler ve Enerji Kaynakları



Madenler : Antalya Bölümü maden bakımından daha zengindir. Bu bölümdeki Fethiye Dalaman havzası önemli bir krom çıkarım alanıdır. Ayrıca Adana-Kozan, Hatay, Amanos Dağlarında krom çıkartılır. Antalya-Akseki ile Konya-Seydişehir arasında Türkiyenin en büyük boksit yatakları yer alır. Keçiborluda kükürt yatakları bulunur. Kahramanmaraş-Faraşa, İskenderun-Payasta demir yatakları işletilir.



Enerji Üretim Tesisleri



Seyhan, Aslantaş, Menzelet, Oymapınar bölgedeki önemli hidroelektrik santrallerdir.



Endüstri



Başlıca endüstri tesisleri şunlardır :



UYARI : Antalya Bölümünde endüstriyel gelişim, ulaşım zorluğu nedeniyle daha geridir.



Besin Bitkisel Yağ : Adana, Kahramanmaraş, Antalya



Şeker : Burdur



İplik ve Pamuklu Dokuma : Adana, Tarsus, Kahramanmaraş, Antalya



Halı Dokuma : Isparta, Burdur



Sigara İçki : Adana



Demir Çelik : İskenderun



Petrol Rafinerisi : Mersin (Ataş



Alüminyum : Seydişehir



Gübre : Mersin, İskenderun



Tarım Makineleri : Çukurova, Adana



Pil : Antalya



Ulaşım



Toros Dağlarının kıyıya paralel uzanması, ulaşımı güçleştirir. Adana Bölümü ulaşım bakımından daha elverişlidir. Çukurova, Gülek ve Belen geçitleri ile diğer bölgelere bağlanmıştır. Silifke ovası Sertavul geçidi ile Antalya ise Çubuk geçidi ile iç kesime bağlantılıdır. Antalya dışındaki kentler demiryolu ile diğer bölgelere bağlantılıdır. Mersin ve İskenderun Limanları ard bölgelerine demiryolu ile bağlantılı olduğundan gelişmiştir. Dörtyol ve Yumurtalık önemli petrol limanlarıdır.



Turizm



Bölgenin kıyı kesimindeki elverişli iklim koşulları, doğal güzellikler ve tarihi zenginlikler turizmin gelişmesini sağlamıştır. Özellikle Antalya Bölümünde turizm gelişmiştir. Antalya, Alanya, Side, Kaş, Kalkan bu bölümde deniz turizminin geliştiği merkezlerdir. Akdeniz medeniyetini simgeleyen Olimpus, Patara gibi tarihi şehir kalıntıları önemli turistik çekiciliklerdir. Bölgede geniş alan kaplayan karstik şekiller, özellikle Damlataş ve İnsuyu mağaraları ile Cennet Cehennem obrukları doğa harikasıdır. Pek çok milli park ile uluslararası yarışma ve festivallere duyulan aşırı ilgi bölge turizminin gelişmesine katkıda bulunmaktadır.



Bölgenin Ülke Ekonomisindeki Yeri



Akdeniz Bölgesi Türkiyenin 4. gelişmiş bölgesidir. Aşağıda bölge ekonomisinde önemli yer tutan ürün ve ekonomik faaliyet türlerinin listesi verilmiştir.



Muz

Turunçgiller

Pamuk

Yerfıstığı

Sebze

Meyve

Orman ürünleri

Turizm